Reactie Franz Dohle:
De scheiding van kerk en staat kan misschien wel het best geborgd worden door de afschaffing van de vrijheid van godsdienst. Zodra het geloof in de discussie aanbod komt verharden de standpunten en verliest de discussie zijn zuiverheid. Dit is zeker geen pleidooi tegen het geloof ik ben zelfs van mening dat deze beter gediend is door een beroep te doen op bijvoorbeeld de vrijheid van meningsuiting, vergadering en vereniging.
 
In het artikel van de heer Stam over “de Scheiding van kerk en staat” begint de heer Stam met de stelling dat er op Twitter geen discussie gevoerd wordt. Toen ik de handschoen oppakte bleek het aantal tekens voor het gestarte discussiepunt inderdaad een probleem op te leveren. Uiteindelijk kreeg ik de uitnodiging een reactie op zijn artikel te schrijven.
 
Het geloof is een onwrikbare vrijheid van ieder mens. Met de al eerder genoemde vrijheden is ieders beleving van dit geloof al goed geborgd. Een beroep op de vrijheid van godsdienst leidt alleen maar tot ruis in de discussie. Deze ruis begint al met de beantwoording van de vraag wat is godsdienst. Volgens mij is godsdienst een wereldbeeld dat gepaard gaat met rituelen, gebruiken en uiterlijke verschijningen. Zoals de mis, vieringen, kruisen en hoofddoekjes.
 
Probleem is waar is de grens van het geloof en de vrijheid van beleving ervan. Met andere worden wat kan wel/niet onder de noemer godsdienst vallen, en daarmee onder de godsdienst vrijheid. Christendom en Judaïsme zijn duidelijke voorbeelden. Hellend vlak zijn voor de meeste mensen Astrologie en Winti. Het lijkt er op dat geloof ondefinieerbare is doordat iedereen het op zijn eigenmanier beleeft. Daarmee is de wetsartikel direct een lege huls geworden.
 
De rechterlijke macht heeft hier kort geleden ook met dit probleem geworsteld, toen een clown een paspoort kreeg omdat dit zijn overtuiging was. Als je naar andere uitspraken kijkt van gerechtshoven in ons land, kom je nog vreemdere zaken tegen. In Alkmaar heeft een zaak gespeeld waarbij er in een kerk harddrug in beslag zijn genomen die ten diensten stonden van de eredienst. Bijzonder aan deze uitspraak is dat het geloof en de eredienst niet ter discussie stonden. Uiteindelijk heeft de kerk haar middelen niet terug gekregen omdat eiseres ter zitting aangaf ook zonder deze middelen haar religie zou kunnen belijden.
 
Wat direct de vraag oproept, hoe zou de uitspraak zijn geweest wanneer het hier om softdrugs, een gedoogd middel, zou zijn gegaan. En de eiser niet zou hebben aangegeven wel zonder te kunnen. Zouden de koffieshops en het gebruik van softdrugs dan een legale status kunnen krijgen.
 
Een beroep op het de vrijheid van godsdienst kan ook leiden tot een verscherping van de standpunten. Bij het burkaverbod wordt al snel gegrepen naar de vrijheid van godsdienst terwijl het veel beter kan gaan over de vrijheid van kledingskeuze. Deze vrijheid is, net als iedere vrijheid die je geniet, aan twee kanten beperkt. Aan de ene kant vinden we het niet gepast dat je naakt over straat gaat en aan de andere kant is het niet acceptabel om met een bivakmuts en motorhelm op, een bank gebouw te betreden. Het tussengebied moet je als overheid aan de keuze vrijheid en de zelfbeschikking van burgers laten. Bij ieder ander standpunt geeft de overheid een waardeoordeel over het wereldbeeld van een individu en daarmee een interpretatie van zijn of haar geloof.
 
De Zondagsopenstelling van winkel is ook een twistpunt waar de vrijheid van godsdienst een rol speelt. Ook hier zou je met een andere invalshoek naar kunnen kijken. De staat moet voorkomen dat door haar handelen een ander schade wordt aangedaan. Echter wanneer winkels langer open blijven is er voor de werknemer een grotere keuzevrijheid voor de dagen die hij of zij graag vrij wil hebben. Personeelsleden kunnen bijvoorbeeld kiezen uit een vrije dag op zondag, sabbat, de gebedsvrijdag of willekeurig welke dag. Het vasthouden aan een vaste vrije dag in de week ontneemt de burger hun verantwoordelijkheid en de vrijheid om goed te doen. De staat moet niet oordelen over wereldbeelden van zijn onderdanen wanneer zij dit wel doet geeft ze een interpretatie aan dit geloof wat haar objectiviteit niet ten goede komt.
 
Wat ik geprobeerd heb duidelijk te maken is dat de discussie vaak over de verkeerde vraag gaat. Een staat die de scheiding van kerk en staat wil behouden mag geen waardeoordelen geven over de wereldbeelden van haar onderdanen.
 
Is het geloof vogelvrij verklaard wanneer je de vrijheid van geloof afschaft? Het antwoord is neen. De geloofsovertuigingen van burgers worden voldoende geborgd door de vrijheid van meningsuiting, vergadering, vereniging. Problemen die zich voordoen binnen het domein van het geloof moeten alleen op een andere manier worden benaderd hiermee voorkom je een verharding van de discussie en rare excessen zoals de Rokerskerk en de clown met zijn eigen paspoort.
 
Ik kan mij voorstellen dat de meeste lezers de afschaffing van de vrijheid van godsdienst niet als een realiseerbaar voorstel beschouwen. Toch hoop ik dat in komende discussies u dit dan wilt zien als een gedachte-experiment. En een oproep om meer met de rede dan de emotie een discussie over een belangrijk onderwerp als de eigen wereldbeeld te kunnen voeren.