Op dinsdag 1 februari 2022 hadden we een debat in de gemeenteraad over het verloop van de energievoorziening in de Nieuwveense Landen en de rol die het college speelde en had moeten spelen. Twee dagen later bespraken we in de raadscommissie een voorstel van het college  voor een toekomstbestendige oplossing voor het leveren van warmte en koude voor de op Meppel Energie aangesloten huishoudens. Volgens het voorstel was de directe aanleiding dat MeppelEnergie in financieel zwaar weer verkeert.

Toen de gemeente in 2009 het besluit nam om een duurzame energieleverende wijk te bouwen en een warmtenet ging aanleggen, was dat een gedurfde stap. Je zou kunnen zeggen dat de gemeente Meppel en de inwoners in de tijd daarop last hadden van de wet van de remmende voorsprong.

In de voorbereiding daartoe zijn er verschillende plannen geweest. De gemeente heeft in die tijd zelf de verantwoordelijkheid genomen, omdat, zoals het college aan de raad schreef, marktpartijen het nog niet aandurfden.

Verder is inmiddels ook de wetenschap ontstaan dat biomassa niet zo duurzaam is dan dat we eerder dachten. Daarmee staat de duurzaamheid van dit icoonproject inmiddels weer op achterstand, spijtig genoeg. Het moment is aangebroken om nu stappen in de goede richting te zetten. Maar welke richting is dat?

De inwoner centraal

Allereerst wil het college de raad voorstellen zich uit te spreken over het zoeken naar oplossingen en daarbij de inwoner centraal te stellen. Dat lijkt een open deur, maar is het misschien toch minder. Want je kunt je twee dingen afvragen. In de oude situatie stond ook de inwoner centraal. Dat is in de praktijk toch wat anders uitgepakt. Je kunt dus op papier de inwoner centraal stellen, maar dat in de praktijk niet waarmaken. Hoe kun je als gemeente waarborgen dat ook in de praktijk de inwoner centraal wordt gesteld? De tweede kanttekening die de ChristenUnie heeft is: wat wil dat zeggen dat de inwoner centraal gesteld wordt? Het college geeft zelf als antwoord: door warmtelevering te garanderen. Dan zou je moeten zeggen: de consument centraal. Maar volgens ons is de inwoner meer dan een consument. De inwoner heeft ook een duidelijk beeld welke keuze wij als samenleving moeten maken en of ze bijvoorbeeld wel energie willen ontvangen dat afkomstig is van biomassa. Dat is voor een van bewoners ook de reden geweest voor het verzoek om ontbinding van de overeenkomst.

Ontvlechting MeppelEnergie

Het college stelt de raad voor tot ´ontvlechting´ van MeppelEnergie over te gaan. Het college vindt nu dat de verschillende rollen leiden tot onzuiverheid en wil geen deel meer uitmaken van MeppelEnergie. Maar de ChristenUnie denkt dat de gemeente in plaats van te veelinvloed te weinig invloed heeft gehad om als onderdeel van MeppelEnergie de juiste dingen voor de inwoners te doen. Er is in den lande juist meer een toename van gemeentelijke duurzame energiebedrijven. In de raadsvergadering van de dinsdag ervoor hebben we toch een wethouder ervaren die met zijn handen op de rug gebonden was, terwijl het publiekrechtelijke spoor evengoed wel is ingezet (twee dwangsommen). Of die beperking er is vanwege het feit dat de gemeente deel uitmaakt van MeppelEnergie is nog maar de vraag.

En om alles van de overheid te verwachten is niet altijd de juiste houding, maar om het zo te veranderen dat we alles van de markt verwachten, daarvan hebben we de laatste jaren ook veel verkeerde voorbeelden gezien. We weten allemaal dat de markt het streven naar duurzaamheid niet altijd op nummer 1 zet. En er ontstaan in deze tijd juist meer gemeentelijke duurzame energiebedrijven. Het lijkt er op dat de financiële situatie wordt aangegrepen om dit voorstel te doen. Worden hier de juiste argumenten gebruikt?

De ChristenUnie was heel blij met de inspraak van twee bewoners. Deze inwoners hadden een inhoudelijke en constructieve reactie. Daarmee krijgt de discussie extra waarde!

Samenvattend: Onze fractie prijst de daadkracht van het college. Maar wij vragen ons af of het college niet hals over kop een onjuist besluit door de raad laat nemen, waar de nieuwe raad en daarmee de inwoners al dan niet de wrange vruchten van plukt. In de raadsvergadering van 17 februari praten we er verder over.

Gert Stam

Reacties? g.stam@gemeenteraadmeppel.nl